Piet Mondriaan (1872-1944)
Pieter Cornelis (Piet) Mondriaan, geboren op 7 maart 1872, in Amersfoort. Is overleden op 1 februari 1944, in New York. Hij was kunstschilder en kunsttheoreticus. Zijn stijl van werken noemde men ook wel; impressionisme, expressionisme, kubisme & neoplasticisme. Zijn vader was tekenleraar en leerde hem al vroeg tekenen. In 1892 begon Mondriaan zijn studie schilderen aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunst in Amsterdam. Na de academie begon hij een loopbaan als tekenleraar, en maakte veel aquarellen van het landschap rond Amsterdam en Amstelveen. Hij wordt in het algemeen gezien als een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst. Zijn latere geometrisch-abstracte werk was vooral bekend om zijn horizontale en verticale zwarte lijnen en primaire kleuren. Zijn werk is wereldberoemd en wordt vaak gezien als inspiratiebron voor vele architecten en ontwerpers. Piet Mondriaan is op zoek naar een kunst die helemaal op zichzelf kan staan: de ‘Nieuwe Beelding’, zoals hij het noemt.
De grijze boom (1911)
Eerste indruk: ‘De grijze boom’ is het kunstwerk dat ik heb gekozen om te analyseren. Het schilderij viel me meteen al op. Wat ik zag in het schilderij, was een boom met verschillende tinten grijs. Ik had het gevoel dat de schilder, depressie, wanhoop en eenzaamheid wilde overbrengen. Ik wil nu niet zeggen dat ik zelf al die emoties in me heb, en dat het me daarom zo aansprak, maar ik vind het knap. Ik vind het knap dat je juist zo’n heftige emotie op doek kan na schilderen.
Vorm: Het schilderij is tweedimensionaal. Er is veel gebruik gemaakt van licht en schaduw, eigen schaduw. Dit schilderij heeft geen primaire, secondaire of tertiaire kleuren. Het heeft namelijk heel veel verschillende soorten tinten grijs, van donker wit tot licht zwart. De kleurverzadiging is onzuiver. De kleurcontrast is licht-donker. in het schilderij zie je veel verschilldende vormen. ronde, vierkante en kegelvormige vormen. De compositiegrondvorm is overall, de boom ligt centraal en de takken van de boom zijn verspreid over het doek. Als je heel snel kijkt lijkt de schilderij symmetrisch te zijn, maar als je goed kijkt, zie je dat er heel wat verschillen zitten aan de rechterkant en linkerkant van de boom. De takken zijn bijvoorbeeld niet evenveel of wijzen niet allemaal dezelfde kant op. De compositie is nogal dynamisch, en de kleuren die in het schilderij te zien waren gaf me nogal een somber gevoel. Wat me denk ik zo aansprak aan het schilderij was de manier van werken. Het was een beetje een mix van figuratief en abstract. Ik zag namelijk wel dat het een boom was, maar in het echte leven ziet een boom er niet zo uit.
Verhaal: Mondriaan zijn werk is sterk gebaseerd op de waarneming van de realiteit. Hij schildert wat hij ziet en wat hij voelt. Hij begon figuratief, en is steeds abstracter gaan werken, totdat er alleen nog maar horizontale en verticale lijnen overblijven. De lijnen van ’De grijze boom’ staan helemaal los van de waarneming en vormen een eigen beeldwerkelijkheid. Hij bepaalde sindsdien de structuur van de boom helemaal zelf. Hij wilde een beetje experimenteren. Als je zijn werk van voor en na dat hij deze boom heeft geschilderd bekijkt, zie je dat hij aan het zoeken is. Hij is opzoek naar abstractie.
Functie: De reden dat Mondriaan dit schilderij heeft geschilderd was omdat hij een bepaalde structuur zelf wilde bepalen. Hij liet dat zien door het schilderen van een boom op deze manier, z’n eigen manier. Hij wilde hiermee onze beeld van de werkelijkheid veranderen in abstractie.
Context: ‘De grijze boom’ is geschilderd in 1911. Die tijd was Mondriaan in Parijs, dus het schilderij is daar vast geschilderd. Hij hangt momenteel in het Gemeente museum in Den Haag. Vanaf 1917 verdween elk naturalisme uit het werk van Mondriaan, en langzamerhand ook elke beweging en diepte. In 1917 maakte hij een serie schilderijen van ‘dansende’, ritmisch geordende kleurvlakjes. Om elke associatie met de ‘natuur’, de waarneembare werkelijkheid, te voorkomen paste hij voortaan alleen nog de ‘primaire kleuren‘ rood, blauw en geel toe, aangevuld met niet-kleuren als grijs, wit en zwart. Soms werden de roden en blauwen nog wat afgezwakt met extra wit, maar dit werd steeds minder. Het figuratieve was sindsdien niet meer te zien in Mondriaan z’n werk.
Samenhang: Alles samengevat is dus eigenlijk dat Piet opzoek was naar abstractie. Hij experimenteerde heel veel. Dit schilderij zit eigenlijk net tussen de manier hoe Mondriaan begon met schilderen (figuratief) en hoe hij eindigde met schilderen (abstractie). Als iets tussen figuratief en abstractie zit noemt men dat een geabstraheerd kunstwerk. Piet Mondriaan schilderde wat hij zelf in het schilderij zag, en wat hij daarbij voelde.
Evalueren: Ik wist voor dat ik deze analyse heb gemaakt wel wie Mondriaan was. Ik wist dat hij diegene was die abstract schilderde. Ik wist alleen niet dat hij figuratief is begonnen. Nadat ik naar het Gemeente museum ben geweest in Den Haag, een schilderij heb uitgekozen van hem, en het thuis en op school ben gaan analyseren, heb ik heel wat geleerd over Mondriaan. Als eerst; zijn hele naam is Pieter Cornelis Mondriaan. En ten tweede; ik weet nu dat hij is begonnen met figuratief schilderen en steeds meer opzoek ging naar abstractie. Hij is dus ook blijkbaar een persoon die schildert wat hij voelt (expressionisme), dat wist ik hiervoor ook niet. Maar nu wel. Doordat ik dit nu allemaal over Mondriaan te weten ben gekomen ben ik niet anders naar het schilderij gaan kijken, maar ben ik er wel anders over gaan nadenken. Eerst gaf mij het een somber gevoel. Maar nu weet ik waarm hij dit heeft geschilderd en is die sombere gevoel weg.
chezkackv 